Co to jest powięź?
„Powięź jest nieprzerwaną, trójwymiarową siecią tkanek, która rozciąga się od stóp do głowy, od przodu do tyłu, od zewnątrz do wewnątrz (…). Powięź może się odnosić do zbitej warstwy tkanki (jak powięź szeroka uda), jak również do torebki stawowej, torebki narządów, przegrody mięśniowej, więzadeł, troczków, rozcięgien, ścięgien, powięzi mięśni, nerwów i innych włóknistych tkanek kolagenowych ”.
Powięzie (fasciae) to błoniaste struktury zbudowane z tkanki łącznej włóknistej. Podobnie jak kaletki maziowe, pochewki ścięgien, bloczki ścięgien czy trzeszczki, zaliczane są do tak zwanych narządów pomocniczych mięśni .
Powięź można podzielić na trzy zasadnicze warstwy:
Powięź powierzchowna
czasami nazywana tkanką podskórną, leży tuż pod skórą, a zbudowana jest z włókien kolagenowych i elastynowych, które tworzą warstwę tkanki łącznej luźnej. Pełni ona istotne role. Dzięki licznym komórkom tłuszczowym, odpowiedzialna jest za ochronę termiczną naszego ciała, stanowi też ochronę mechaniczną, jak również zapewnia możliwość ruchu skóry względem tkanek głębiej usytuowanych.
Powięź głęboka
jest pozbawioną komórek tłuszczowych błoną łącznotkankową, zbudowaną falistych włókien kolagenowych oraz włókien elastynowych. Jest strukturą znacznie grubszą niż leżąca pod nią namięsna. Otacza ona mięśnie i tworzy pochewki dla nerwów i naczyń. W okolicy stawów odpowiedzialna jest m.in. za budowę oraz wzmacnianie ścięgien. W kilku miejscach ciała powięź ta zbudowana jest z dwóch warstw ściśle zależnych od siebie. Powięź głęboka połączona jest z namięsną przez tzw. przegrody międzymięśniowe (przedziały międzymięśniowe) oraz rozcięgna i ścięgna.
Namięsna (epimysium)
zwana jest czasami omięsną zewnętrzną (Perimysium externum) lub powięzią namięsną. Obejmuje ona pojedyncze mięśnie lub ich głowy i jednocześnie, poza granicami mięśnia, przedłuża się ona w pochewki ścięgna oraz ościęgna. Namięsna zbudowana jest z takich samych włókien jak powięź głęboka, ale jest od niej znacznie cieńsza. Wynika to z konieczności dostosowywania się jej kształtu do zmian zachodzących w rejonie omięsnej czy śródmięsnej w odpowiedzi na zachowanie wrzecionek mięśniowych. Namięsna bowiem stanowi jedną ciągłość z omięsną, której zadaniem jest odizolowywać pęczki włókien mięśniowych od siebie oraz z śródmięsną, która oddziela od siebie włókna mięśniowe
Powięź mięśniowa składa się z trzech warstw:
- śródmięsna – otacza pojedyncze włókna mięśniowe;
- omięsna – otacza pęczki włókien mięśniowych;
- namięsna – otacza mięśnie zbudowane z dużej liczby zgrupowanych pęczków mięśniowych;
Jakie funkcje pełni powięź?
Powięź mięśniowa pełni wiele ważnych funkcji. W skrócie nazywa się je 4P (z j. angielskiego), co oznacza:
1) „Packaging” (z ang. opakowywanie)
Określa ono rolę tworzenia opakowania dla tkanek. Powięzie otaczają poszczególne elementy naszego ciała, zapewniając im kształt oraz odpowiednie ułożenie względem sąsiednich struktur. Jednocześnie, wielowarstwowość układu powięziowego pozwala na pewną swobodę ruchu. Dzięki izolacji każdego z mięśni mogą one pracować niezależnie od siebie
2) „Protection” (z ang. ochrona)
określa funkcję ochronną tych błoniastych struktur. Powięzie stanowią bowiem bardzo istotny mechanizm podpierający dla organów i narządów. Zapewniając im tym samym prawidłową funkcję
3) „Passageway” (z ang. korytarz, przejście)
„to wytyczanie dróg i kanałów dla nerwów, naczyń limfatycznych, żył i tętnic. Warto mieć świadomość, iż ciągłość powięziowa może istotnie zaburzyć funkcję naczyń, przenosząc napięcia z mięśni, stawów czy innych okolic
4) „Posture” (z ang. postawa)
Powięź możemy traktować jako strukturę, odpowiedzialną za odbieranie istotnych informacji o stanie napięciowym układu ruchu (w powięziach występują wolne zakończenia nerwowe, receptory bólowe czy proprioreceptory).
Oprócz tego, powięź pełni także inne ważne role w organizmie:
- otaczanie poszczególnych komórek naszego ciała, tkanek, narządów, organów, mięśni
- utrzymanie kształtu ww. elementów, a zatem i całego naszego ciała
- funkcja komunikacyjna – odpowiedzialna jest za przekazywanie zmian napięć z jednego obszaru na inne warstwy czy do innych okolic
Zaburzenia pracy powięzi
Powięź to jedna za składowych tkanki łącznej. Jej poszczególne warstwy stanowią w zasadzie jedną całość, mimo że oddzielają od siebie albo pojedyncze włókienka mięśniowe, albo pęczki włókien, albo mięśnie czy grupy mięśniowe. Nawet najmniejsze zmiany napięciowe (np. blizny) w obrębie skóry odbierane zostają przez powięź powierzchowną, i następnie przekazane do mięśnia i dalej do jego pojedynczych składowych. W ten sposób zaburzeniu może ulec funkcja mięśnia, mimo jego prawidłowej budowy.
W obrębie powięzi w wyniku przeciążeń stawu lub struktur mięśniowo-powięziowych mogą wstawać bolesne napięcia nazywane punktem spustowym. Wówczas pomocne może okazać się autorozluźnianie międzypowięziowe lub terapia mięśniowo-powięziowa.
Na czym polega terapia mięśniowo-powięziowa?
Terapia mięśniowo-powięziowa ma na celu przywracanie ciału właściwych wzorców ruchowych oraz poprawę postawy ciała.
Bardzo ważnym elementem terapii jest diagnostyka, w tym badanie podmiotowe i przedmiotowe. Podczas wywiadu pacjent udziela odpowiedzi na pytania dotyczące codziennych nawyków ruchowych, zaś fizjoterapeuta bada postawę ciała, a także oraz pozwolić lekarzowi zbadać postawę ciała, wzorce ruchowe, co pozwala zaobserwować nieprawidłowości.
Terapia mięśniowo-powięziowa polega na redukcji napięć, utrwalaniu poprawnych wzorców ruchowych przez odpowiednie ćwiczenia.
Masaż powięzi – przykładowe ćwiczenia z rollerem
Ćwiczenia z rollerem ulepszają jej ukrwienie powięzi, zmniejszają napięcie oraz usprawniają jej funkcjonowanie. Poznaj przykładowe ćwiczenia, które działają jak masaż powięzi. Jeśli odczuwasz szczególnie bolące miejsce, zostaw roller w tej okolicy wykonując tylko minimalne ruchy. Roluj się omijając stawy i kości.
Polecany artykuł: 8 ćwiczeń z rollerem, które uratują Twój kręgosłup
